Covid-19 gehad, maar de klachten gaan niet weg…
Er is een groep mensen die, nadat ze Covid-19, hebben doorgemaakt, niet meer volledig herstellen, zonder dat vanuit medische hoek eenduidig vastgesteld kan worden wat daarvan de oorzaak is.
Ex-covid patiënten, die in het ziekenhuis en/of op de IC hebben gelegen, hebben vaak een behoorlijke schade aan de longen opgelopen, waardoor waarschijnlijk benauwdheidsklachten langdurig blijven bestaan. Maar daarnaast rapporteren veel ex-covid patiënten met lichte symptomen, ook aanhoudende klachten als ernstige vermoeidheid, concentratiestoornissen, geheugenproblemen en allerlei andere cognitieve klachten die moeilijk verklaarbaar zijn vanuit de virusinfectie zelf en waarbij allerlei behandelingen niet het gewenste resultaat opleveren.
Eigenlijk zien we bij deze groep laatstgenoemde ex-covid patiënten dat ze eenzelfde soort van proces lijken door te maken dat we ook zien bij een aantal ex-Lyme patiënten en patiënten die een whiplashongeval hebben meegemaakt of waar het chronisch vermoeidheidssyndroom is vastgesteld. In de medische wereld wordt dit soort van aanhoudende slecht behandelbare klachten SOLK genoemd. SOLK staat voor Somatisch Onvoldoende Verklaarbare Lichamelijke Klachten. Dat Onvoldoende Verklaarbare gaat vooral over het feit dat deze klachten en het feit dat ze maar niet overgaan, niet verklaard kunnen worden vanuit het medische denken en handelen.
Maar is dat wel zo?
We zien, wanneer klachten langer aanhouden dan gewenst, dat al na 3 weken allerlei met elkaar samenhangende biologische en psychosociale factoren van invloed zijn op het aanhouden van die klachten. We weten ook dat deze factoren bij kunnen dragen aan het lichamelijk en emotioneel/mentaal en sociaal ontregeld raken, waardoor herstel stagneert of zelfs uitblijft. Na 6 weken is deze invloed al zo groot, dat een behandeling zonder rekening te houden en in te grijpen op de effecten van deze factoren, eigenlijk zinloos is.
Zorgprofessionals, zoals artsen, fysiotherapeuten, maar ook psychologen, richten zich, vaak langdurig, op het zoeken naar oorzaken en het behandelen (wegnemen) van symptomen, waarbij meteen ook verondersteld wordt dat de behandelaar verantwoordelijk is voor het instellen van de juiste behandeling en de oplossing van het probleem. Deze handelswijze vloeit voort uit het zogenaamde Medische-Model-denken, een model dat met name ontwikkeld is voor acute geneeskunde. Vanuit dit model wordt er, op basis van een behandelplan en liefst ook een protocol, geprobeerd om de conditie te verbeteren, de balans te herstellen, de stress te reguleren enz. enz. Echter, resultaat blijft bij een behoorlijke groep, vaak uit. Het Medisch Model biedt dan ook onvoldoende mogelijkheden om adequaat in te gaan op de klachten van de patiënt.
We zien bij de groep van patiënten waarbij herstel onvoldoende is of zelfs uitblijft, vaak eenzelfde proces ontstaan als we ook zien bij mensen na een whiplashongeval. Juist bij de groep van mensen waarbij de schade aan de nek na het ongeval uitermate beperkt was (overrekking en kneuzingen van spieren, banden en pezen in het nekgebied) zien we dat ze soms helemaal niet meer herstellen, volledig uit de roulatie raken en soms volledig invalideren, zonder dat dit verklaard kan worden vanuit de bij het ongeval ontstane schade.
Wat zien we dan wel?
Door het verstrijken van de tijd, waarin bevredigend en voldoende resultaat uitblijft, neemt onzekerheid toe, passen mensen zich steeds meer aan de klachten zelf aan en bepalen de klachten uiteindelijk volledig wat deze patiënten nog kunnen doen. Hiermee ontstaat een situatie, waarbij het aangepaste en vermijdende functioneren een biologische ontregeling op gang brengt die uiteindelijk het vermogen om te kunnen herstellen, volledig kan gaan ondermijnen.
Door de aanhoudende klachten, de bijkomende psychosociale ontregeling (toename van stress, emotionele belasting, zoals toegenomen angst, boosheid en verdriet, maar ook het geïsoleerd raken van je eigen vertrouwde en steunende omgeving door het kwijtraken van o.a. werk), leiden tot een situatie waardoor ‘slachtoffers’ van dit virus het leven als een ‘worsteling’ gaan ervaren. Kwaliteit van leven verdwijnt en mensen krijgen het gevoel dat ze alleen nog maar aan het overleven zijn.
Omdat behandelingen vaak ook aangeboden worden als een gevecht tegen de bestaande symptomen, versterken deze behandelingen daarmee de overlevingsmodus en onderhouden ze onbedoeld de bestaande situatie.
Een probleem oplossen kan iemand alleen maar, als hij/zij ook eigenaar wordt van het eigen probleem. Dit betekent dat we met mensen die zich slachtoffer weten van dit nare virus, eerst stil hebben te staan bij wat de klachten voor een emotionele impact op ze hebben. Het is van belang om de patiënt te helpen bij het onderzoeken van deze emoties zodat de patiënt met aandacht en interesse, de eigen kwetsbaarheid gaat onderzoeken zonder in een overlevingsmodus van vechten, vluchten en/of verstarren te raken.
Kortweg gaat het erom, dat we als zorgprofessional, de lijdende patiënt, waarachtig zien en horen in diens lijden, zonder meteen tot een deskundige beoordeling te willen komen. Door de ander te zien en te horen in zijn/haar lijden, ontstaat vertrouwen en verdwijnt onzekerheid waarmee de patiënt start met het nemen van regie over het eigen leven. Door de patiënt te helpen bij het met aandacht onderzoeken (verkennen) van het lijden (kwetsbaarheid) en de daardoor ontstane situatie, mag kwetsbaarheid er zijn. Hiermee ontstaat er meteen een situatie, waarbij de overleefreacties (met de daarbij behorende enorme impact op fysieke, biologische reacties van het lichaam) stoppen. We weten dat een continu actief overleefsysteem grote gevolgen heeft voor ons biologische systeem, waardoor uiteindelijk ontregeling ontstaat van ons autonome zenuwstelsel, hormonale systeem, immuunsysteem enz.
Patiënten kunnen gaandeweg leren om ook met aandacht de momenten te herkennen dat dit overleven optreedt binnen hun dagelijkse leven. Dit helpt de patiënt om uiteindelijk te erkennen en te accepteren dat zelf regie en verantwoordelijkheid nemen op het eigen leven wel een oplossing gaat bieden, zonder dat wij als hulpverlener deze verantwoordelijkheid over dat lijden van de patiënt gaan overnemen. Zo kunnen nieuwe wegen verkend en geoefend worden, waarmee nieuwe kwaliteit van leven ontwikkeld kan worden. Gelukkig zien we niet zelden dat ook herstel van de bestaande biologische ontregeling optreedt en deze ligt uiteindelijk ten grondslag aan het aanhouden van de klachten.
Èn het is een prachtige start als we ophouden om deze medemensen te zien als patiënt, maar als gelijkwaardige mensen waarmee we oprecht, waarachtig en met aandacht kunnen stilstaan bij wat hen in het leven overkomen is!!
More
0 reacties op “Blijvende klachten na Covid-19?”Voeg die van jou toe →