Levenskunst

Levenskunst

We spreken eigenlijk nooit over levenskunde, maar altijd over levenskunst. Nagenoeg nooit spreken we over geneeskunst, maar bijna altijd over geneeskunde. En hetzelfde geldt eigenlijk voor al onze ‘professionele’ activiteiten binnen de zorg, het onderwijs, human resource en noem maar op. We steken enorm veel energie in het opdoen van kennis en kunde, maar veel minder in kunst en performance. 

We hebben in Nederland en vast ook in tal van andere landen de zorg en het onderwijs geprotocolleerd waarmee we ervoor zorgen dat we methodisch de juiste stappen nemen, die controleerbaar en reproduceerbaar zijn. Maar de keerzijde daarvan is, dat we een zorgsysteem en een onderwijssysteem hebben dat zo over geprotocolleerd is, dat elke vorm van wendbaarheid, flexibiliteit, creativiteit, originaliteit onder enorme druk is komen te staan.

Definities

Eerst maar eens wat definities over kennis, kunde, vaardigheid en ervaring

• Kennis: datgene wat geweten en toegepast wordt door de mens of door de maatschappij als geheel, veel van de menselijke activiteit vereist specifieke kennis, ervaring en vaardigheid. (Bron Wikipedia)
• Kunde: 1) Bekwaamheid 2) Degelijke kennis 3) Kennis 4) Kundigheid 5) Onderlegdheid 6) Vaardigheid 7) Welgeordende kennis 8) Weten 9) Wetenschap (Bron; mijnwoordenboek.nl)
• Vaardigheid: het vermogen om handelingen bekwaam uit te voeren. Vaardigheid wordt veelal vergaard door praktische ervaring, door korte of langere tijd regelmatig te oefenen. Gebrek aan vaardigheid wordt incompetentie genoemd. (Bron Wikipedia)
• Ervaring: een vorm van kennis of inzicht, die door ondervinding geleerd wordt. Kennis wordt hierbij gezien als geheel van theorie en ervaring. (Bron Wikipedia)

Kunst

Over kunst kan het volgende gezegd worden:

Kunst is de bewuste creatie van iets moois of betekenisvols met behulp van vaardigheid en verbeelding. In ieder geval omvat het een breed scala aan menselijke activiteiten, waaronder schilderen, tekenen, grafiek, beeldhouwen, moderne media kunst, theater, dans, muziek en zang, fotografie, film, architectuur, literatuur en poëzie. (Bron Wikipedia)

Kunst gaat over talent, creativiteit, intuïtie, bevlogenheid, bezieling, zelfreflectie, maar ook over stilstaan bij wat er te zien, te horen, te proeven en te voelen valt, over het onverwachte, over nieuwsgierigheid, oordeelvrije betrokkenheid bij, aandacht bij en interesse in je onderwerp.

Bij kunst dient het onderwerp of voorwerp zich eigenlijk aan. Bij kunde krijgen we het ‘onderwerp’ aangereikt of verwezen en vaak is dat onderwerp voorzien van de beoordeling van degene die zich er daarvoor al mee bezig heeft gehouden, om vervolgens binnen het contact deze beoordeling te gaan toetsen.

We weten dat kennis, kunde, vaardigheid en ervaring absoluut niet garant hoeven te staan voor meer effectiviteit en efficiëntie in bijvoorbeeld een behandelrelatie. We weten ook dat er steeds meer behoefte bestaat aan taylormade aandacht en begeleiding waarbij de beleving van de patiënt centraal komt te staan in de aanpak van zijn/haar begeleider en dat deze daarbij op betrokken en compassievolle wijze weet aan te sluiten. 

Het is mijn ervaring dat mensen in beweging raken als ze geraakt worden, waarbij ze met nieuwsgierige, onderzoekende mindset nieuwe mogelijkheden gaan verkennen om andere manieren van doen, eigen te gaan maken.

Andere aanpak

In veel therapieën zie ik nog regelmatig dat de therapeut, de arts, de coach bepaalt wat de cliënt moet doen om beter te worden of erger nog, van de kwalijke gevolgen van zijn stoornis af te komen. Dat is redelijk pedant, omdat we in feite geen deskundigheid bezitten over het leven van de ander. We bezitten wel over kennis waarmee we zijn gaan geloven dat we die deskundigheid wel hebben. 

Kennis van stoornissen, ziekte en gebrek is belangrijk. Belangrijker nog is het verstaan van de kunst om in verbinding met de ander, nieuwe en andere mogelijkheden te verkennen en herkennen om tot meer levensplezier te komen, waarin plaats is voor een flexibele omgang met de eisen die het leven aan ons stelt.

Vanuit deze houding, zai ik ook mijn huidige en toekomstige trajecten vorm geven. Ik wil andere zorgprofessionals, HR-adviseurs, casemanagers, leidinggevenden, ZZP’ers en individuen bijstaan in het waarachtig horen en zien van hun cliënten/medewerkers. Vanuit levenskunst stil kunnen staan bij de werkelijke vraag en behoefte van de ander.